In samenwerking met Woningborg (gesponsord)
De meeste bouwers zijn loyaal aan hun materiaal. Metselaars houden van steen, constructeurs van staal, uitvoerders van beton. Maar soms dwingt een project je om de vaste patronen los te laten. “We werden gewoon gevraagd.” Met die woorden omschrijft Johan Krijgsman, directeur bij Waal, hoe zijn bedrijf aan houtbouw begon. Geen dik strategisch document, geen jarenlange voorbereiding – maar een concrete klantvraag als startpunt voor een fundamentele omslag.
Misschien vind je dit ook interessant
In aflevering 5 van de BouwZeker Podcast van Woningborg vertellen Johan Krijgsman van Waal en Jan de Jong van TNO hoe zij samen de stap naar houtbouw zetten. En wat ik waardeerde: het is geen opsomming van successen, maar een open en eerlijke reflectie op de praktijk. Over risico’s, leerprocessen en de spanning tussen innovatie en regelgeving.
Houtbouw is niet “gewoon een ander materiaal”
Wie denkt dat houtbouw simpelweg beton vervangt door CLT, onderschat het. De overstap van natte naar droge bouw dwingt tot een compleet andere manier van werken. Prefabricatie, precisie, planning – waar je vroeger nog op de bouwplaats kon schuiven en bijsturen, moet nu alles kloppen vóór het eerste schroefje is gezet.
Waal ontdekte dat het bouwproces verschuift van een ‘doe-omgeving’ naar een soort logistiek ontwerp. De bouwplaats wordt rustiger – letterlijk – omdat er minder hoeft te gebeuren. Maar dat betekent wel dat het BIM-model perfect moet zijn, dat ketenpartners moeten samenwerken alsof ze één bedrijf zijn, en dat details ineens het verschil maken tussen een geslaagd project en complete vertraging.
“Het is niet zomaar een ander materiaal – het is een totaal andere manier van bouwen.” – Johan Krijgsman
En dan is er nog die ene tegenstander die je nooit helemaal onder controle hebt: vocht.
Water: de stille vijand van houtbouw
Een van de eerlijkste passages uit de aflevering vond ik die over water. Hout en vocht – het is een gevoelig huwelijk. Tijdens het project Valckensteyn koos Waal ervoor om per verdieping tijdelijke waterdichte folies aan te brengen. Kostbaar? Zeker. Essentieel? Nog veel meer. Volgens Krijgsman ging er meer dan een ton in zitten, puur aan beschermende maatregelen. En Jan de Jong van TNO werkt aan sensortechnologie die realtime vocht meet – omdat “je het alleen kunt managen als je het meet.”
Het laat zien dat houtbouw niet alleen vraagt om technische innovatie, maar ook om een andere attitude: proactief, nauwkeurig, en gericht op preventie in plaats van reparatie. Dat is geen kleine cultuuromslag voor een sector die gewend is om problemen op te lossen terwijl het werk al loopt.
Brandveiligheid en beeldvorming: de andere uitdaging
Het blijft frustrerend hoe hardnekkig sommige misverstanden zijn. Als je pallets in brand steekt, zie je wel hoe gevaarlijk hout is, hoor je nog steeds. Maar dat is appels met kettingzagen vergelijken. TNO laat in de aflevering overtuigend zien dat massieve houten elementen voorspelbaar inbranden – en dat je daar als ontwerper goed op kunt sturen.
Toch zit de échte hobbel vaak in regelgeving en verzekerbaarheid. Brandklassen, normen, richtlijnen: ze zijn soms ontworpen voor een wereld van steen en beton. Daarom is het verfrissend dat Woningborg zich wél actief positioneert als partij die houtbouw verzekert. Dat maakt ze niet alleen uniek, maar ook belangrijk – want zonder verzekerbaarheid geen opschaling.
De vraag is niet óf, maar hóe
Krijgsman schat dat nu zo’n 10% van de productie van Waal uit houtbouw bestaat. Dat klinkt misschien bescheiden, maar het is een begin. En een goed begin, want de ambities liggen hoger – en terecht. Als sector weten we inmiddels dat houtbouw de potentie heeft om CO₂ te besparen, de faalkosten te verlagen en de bouwtijd te versnellen. Maar tussen die potentie en de praktijk zitten nog heel wat detailvragen, proceshobbels en vertrouwensissues.
Wat ik mooi vond aan deze aflevering is dat Waal en TNO niet pretenderen het allemaal te weten. Ze zijn onderweg, samen, en willen kennis delen – ook als die nog niet af is. Dat is precies wat we nodig hebben. Geen eenzame innovatoren, maar lerende netwerken. Geen gelikte eindbeelden, maar open tussenstappen.
Houtbouw is geen trend, maar een mentaliteit
Wie deze podcast luistert, hoort niet alleen een technische verkenning van houtbouw, maar ook een fundamentele omslag in denken. Van het snelste project naar het best doordachte. Van “bouwen zoals we altijd deden” naar “bouwen zoals de toekomst het vraagt.”
En ja, dat schuurt. Ja, dat kost geld. En ja, dat gaat gepaard met risico’s. Maar zoals Waal laat zien: je hoeft niet eerst alle antwoorden te hebben om te beginnen. Soms is het genoeg om gewoon ‘erin te stappen’ – en dan niet meer terug te kijken.
🎧 Beluister hier de aflevering “Een les in houtbouw van Waal en TNO in de BouwZeker Podcast van Woningborg.
