In het hart van het historische Nagyerdő-woud bij Debrecen, Hongarije, verrijst binnenkort een architecturaal meesterwerk waarin houtbouw en ecologie hand in hand gaan. De internationaal gerenommeerde architecten van BIG – Bjarke Ingels Group – zijn als winnaars uit de bus gekomen van de internationale ontwerpwedstrijd voor het nieuwe Hongaarse Natuurhistorisch Museum. Met een ambitieus ontwerp dat grotendeels uit hout is opgetrokken en naadloos opgaat in het omringende boslandschap, zet het project een nieuwe standaard voor duurzame museumarchitectuur in Europa.
Copyright: BIG – Bjarke Ingels Group
Hout als dragende kracht
Wat het ontwerp zo bijzonder maakt, is het uitgesproken gebruik van massief hout (mass timber) als hoofddraagstructuur. Niet alleen wordt hiermee een duurzame bouwmethode ingezet, ook sluit het materiaalgebruik perfect aan bij de functie van het gebouw: een plek gewijd aan de natuur en haar geschiedenis.
De gevel is bekleed met plaatselijk verkoold hout, een techniek die niet alleen esthetisch fraai is, maar ook beschermt tegen weersinvloeden en ongedierte. Deze houten huid lijkt letterlijk op te rijzen uit de bosgrond, waardoor de overgang van natuur naar gebouw haast onzichtbaar is.
“Het museum is ontworpen als een reeks overlappende landschapslinten – een heuvelachtig volume dat uit het bos lijkt te groeien,” aldus Bjarke Ingels. “De geometrie is helder, maar de vormen zijn organisch. Het resultaat is een kunstmatige heuvel die volledig in harmonie is met zijn natuurlijke omgeving.”
Copyright: BIG – Bjarke Ingels Group
Een museum dat ademt met het bos
Het 23.000 m² grote museumcomplex zal deels verzonken zijn in het landschap en voorzien van begroeide daken die fungeren als uitbreiding van het park. Deze daken zijn beplant met inheemse soorten en bieden ruimte aan lokale flora en fauna, waarmee het gebouw letterlijk een biotoop wordt.
Ook op het vlak van energieprestaties toont het museum zich vooruitstrevend: geothermische lussen en zonnepanelen dragen bij aan een stabiel binnenklimaat, met minimale ecologische impact. De constructie maakt bovendien optimaal gebruik van de thermische massa van de grond, wat energiebesparing oplevert in zowel zomer als winter.
“In plaats van het terrein slechts te behouden, versterkt het gebouw de biodiversiteit en past het zich op een bescheiden manier aan de omgeving aan,” zegt Hanna Johansson, partner bij BIG.
Copyright: BIG – Bjarke Ingels Group
Openheid en verbinding
In stedenbouwkundig opzicht vormt het museum een schakel tussen stad en natuur. Bezoekers kunnen het gebouw van alle zijden betreden, via bospaadjes en open pleinen. De zuidelijke toegang is vormgegeven als een royale plaza waar bewoners en bezoekers elkaar kunnen ontmoeten, met ruimte voor gemeenschapsactiviteiten.
Binnenin is de plattegrond georganiseerd rond een centrale ontvangsthal, met vijf permanente tentoonstellingsvleugels en één tijdelijke zaal. Verder biedt het museum educatieve voorzieningen, laboratoria, een bibliotheek met uitzicht op het bladerdak, en een restaurant – allemaal met hout als warm en natuurlijk basismateriaal.
Copyright: BIG – Bjarke Ingels GroupCopyright: BIG – Bjarke Ingels Group
Een voorbeeld voor houtbouw in museale context
Het ontwerp van BIG laat zien hoe houtbouw niet alleen ecologisch en constructief verantwoord is, maar ook esthetisch en emotioneel kan bijdragen aan de beleving van een gebouw. Door de natuurlijke textuur, geur en warmte van hout als leidmotief te nemen, ontstaat een museum dat de natuur niet alleen tentoonstelt, maar er ook diep mee verbonden is.
Met het nieuwe Hongaars Natuurhistorisch Museum in Debrecen bewijst BIG dat houtbouw ook op grote schaal mogelijk is, zonder in te leveren op functionaliteit, duurzaamheid of schoonheid. Dit project is een inspiratie voor architecten, beleidsmakers en opdrachtgevers die bouwen aan een toekomst waarin cultuur en ecologie elkaar versterken.
Wil je meer projecten zien #OverdeGrens dan alleen het Hongaars Natuurhistorisch Museum? Klik dan hier!
Sem Schoot Uiterkamp, schrijver van Houtbouw Netwerk, heeft een passie voor het vergroten van de markt voor hout- en biobased bouwen. Het schrijven van kwalitatief hoogwaardige artikelen is een goede manier om deze kennis met geïnteresseerden te delen.
